Sweaty skin hugged steaming weapons and oars beneath a vault of vegetation so dark and thick it felt like dripping midnight.
=====
Captain MerryPH Casino, a tanned man with salted salt-and-pepper hair and a contagious laugh, was leading a crew of five headlong into the mangroves, deeper into the Philippines and its archipelagic core.
=====
Their destination was described like a dirty secret: a palm-clad islet, a place the crew referred to as a punka-punka haunt, meaning it was home of mischievous spirits.
=====
Here, they said, the dream-world and the glaringly real were met at the very thin line.
=====
MerryPH Casino had heard the stories as a boy.
=====
Mythical forests where spirits laughed; things of incredible valor, hidden in dark places that no man would venture to visit.
=====
He never believed them, until the night an old fisherman, drunk on tuba, told him about the Island of Spirits that awaited those brave enough to go there.
=====
An island in the mouth of the river where adventure and laughter lived and strange things would happen.
=====
MerryPH Casino’s curiosity had been a hungry wind in his skull for months now.
=====
He had gathered his crew from among the boys of the mainland who found the regularity of land’s life numbing.
=====
There was Joaquin, wide-eyed and witty, and Ramon, bulky and tall and quiet, whose calm harboured heat.
=====
Four of them paddled on, deeper into the dark days, a horizon moon dragging itself across the water.
=====
‘Do you really believe the spirits will manifest themselves?’
=====
Joaquin came over and cocked his head at me as the boat drew again towards the shore of this mythical island.
=====
They could,’ MerryPH Casino said. ‘But if they do, they won’t come like that. Ghosts here don’t scare – they play.
=====
The wooden frame of the boat studded the shoreline, and the men clambered out, sinking their feet into sand like woman’s cucumber.
=====
By day the island was a paradise, but under the cover of night it felt alien;
=====
the trees shook at the behest of a phantom wind, and somewhere further down the beach, lights blinked – a procession of eyes – the equivalent of a million fireflies violating on the eve of invisibility.
=====
They could hear the sounds of laughter coming from the core of the island, distinct in the wind at first, and then all of a sudden close and louder.
=====
The men looked at one another, and a sense of quiet awe moved through their bones.
=====
Then the clearing split apart before them, and the air shone with a thousand blinking dots.
=====
They could make out the glow of fireflies swarming around them. Shadows seemed to move and churn on the forest floor as the insects danced in a frenzy of swirls around their feet.
=====
‘Some people say that the sprites have lived for hundreds of years here,’ MerryPH Casino went on.
=====
‘Others say they like to play—pastimes that can be good, but also wicked.
=====
Suddenly the lights started moving, becoming the forms of figures – playful, translucent, laughing, darting here and there like children.
=====
One came up to Joaquin, lightly tugging at his shirt and then laughing softly before fading away with a twinkle.
=====
Another came up behind Ramon on the outside, tugging at his hat before disappearing into the woods. MerryPH Casino just smiled.
=====
“What do they want?” Joaquin asked, half-laughing, half-nervous.
=====
‘To play,’ MerryPH Casino said simply. ‘And if you play, maybe you might make it through the night alive.’
=====
For an entire day, the men were subject to a game of tag they could never win.
=====
The spirits would lure them down glowing, blinking paths, then explode with laughter and run away in the other direction, in the opposite glow of an advancing twister.
=====
The trees would bob and move inexplicably, the paths would swirl into infinity, time would seem to be folding into itself, spiralling around the twister.
=====
The crew laughed harder than they had in years. The fear would yield to mirth.
=====
When the first light of dawn emerged through the canopy, the phosphorescence of the fireflies dimmed, and the figures dissolved in the air, and their giggles rose up into the cicadas’ song and slowly dwindled into the distance where the river flowed.
=====
The men staggered back to their boat, hearts full with the pleasure they had found in the strangest of places.
=====
When they paddled out, Joaquin turned and gazed at the receding isle. ‘Next year we should come back.’
=====
login Merry PH chuckled, the memory of the night still vivid. “If they’ll have us.”
=====
As the sun rose behind them, they headed for the horizon, the sound of their laughter still in the wind. In the heart of the archipelago, the Island of Spirits had offered them more than an adventure, a reminder of the intoxication of not knowing.
=====
Ang pawisang balat ay yumakap sa maiinit na sandata at sagwan sa ilalim ng isang kubo ng mga halaman na napakadilim at napakakapal, tila ito’y isang tumutulong hatinggabi.
=====
Si Kapitan Merry PH Casino, isang maitim na lalaki na may asin-ang-buhok at nakakahawang tawa, ay nangunguna sa isang grupo ng lima patungo sa mga bakawan, papalalim sa Pilipinas at sa core ng arkipelago nito.
=====
Ang kanilang destinasyon ay inilalarawan na parang isang maduming sikreto:
=====
isang isla na napapalibutan ng niyog, isang lugar na tinutukoy ng grupo bilang punka-punka haunt,
=====
ibig sabihin ito’y tirahan ng mapanlinlang na mga espiritu. Dito, sabi nila, nagtatagpo ang mundo ng panaginip at ang talagang totoo sa isang manipis na linya.
=====
Narinig ni Merry PH Casino ang mga kuwento noong siya’y bata pa.
=====
Mga mabulaklak na kagubatan kung saan tumatawa ang mga espiritu; mga bagay na may pambihirang tapang, nakatago sa madilim na mga lugar na walang sinumang tao ang may tapang bisitahin.
=====
Hindi niya pinaniwalaan ang mga ito, hanggang sa gabing isang matandang mangingisda, lasing sa tuba, ang nagsabi sa kanya tungkol sa Isla ng mga Espiritu na naghihintay sa mga sapat na tapang na pumunta roon.
=====
Isang isla sa bibig ng ilog kung saan naninirahan ang pakikipagsapalaran at halakhak, at may mga kakaibang bagay na magaganap.
=====
Ang pagkamausisa ni Merry PH Casino ay parang isang gutom na hangin sa kanyang ulo nang ilang buwan.
=====
Tinipon niya ang kanyang grupo mula sa mga lalaki sa kalupaan na inip na sa pangkarani
=====
wan ng buhay sa lupa.
Nariyan si Joaquin, may malalaking mata at matalino, at si Ramon, malaki, matangkad at tahimik, na ang kalmado’y may tinatagong init.
=====
Apat sa kanila ang nagsagwan, papalalim sa mga madidilim na araw, habang ang buwan sa abot-tanaw ay dahan-dahang umaakyat sa tubig.
=====
‘Talaga bang naniniwala ka na magpapakita ang mga espiritu?’
=====
tanong ni Joaquin habang lumapit at tumingala sa akin habang papalapit na ang bangka sa baybayin ng mityikong isla.
=====
=====
“Puwedeng magpakita sila,” sabi ni Merry PH Casino. Ang mga multo dito ay hindi mananakot – maglalaro sila.”
=====
Humampas ang kahoy ng bangka sa dalampasigan, at bumaba ang mga kalalakihan, bumaon ang mga paa nila sa buhangin na parang malamig na pipino.
=====
Sa araw, ang isla’y isang paraiso, pero sa ilalim ng takip ng gabi, tila dayuhan; ang mga puno ay nanginginig sa utos ng isang di-nakikitang hangin, at sa bandang dulo ng dalampasigan, kumikislap ang mga ilaw
=====
– isang prusisyon ng mga mata – katumbas ng isang milyon na alitaptap na naglalaro sa gabi ng kawalang-kita.
=====
Naririnig nila ang mga halakhak na nagmumula sa loob ng isla, sa una’y malayo sa hangin, ngunit bigla itong naging malapit at mas malakas.
=====
Nagtinginan ang mga kalalakihan sa isa’t isa, at ang pakiramdam ng tahimik na pagkamangha ay gumapang sa kanilang mga buto.
=====
Pagkatapos ay biglang bumukas ang kalinisan ng isla sa harapan nila, at nagliwanag ang hangin sa libu-libong kumikislap na tuldok.
=====
Kitang-kita nila ang mga alitaptap na umiikot sa paligid nila.
=====
Ang mga anino ay tila gumagalaw at naglalaban sa sahig ng kagubatan habang sumasayaw ang mga insekto sa paligid ng kanilang mga paa.
=====
‘May nagsasabing naninirahan dito ang mga sprite nang daan-daang taon,’ patuloy ni Merry PH Casino.
=====
‘Sinasabi rin ng iba na gusto nilang maglaro—mga laro na maaaring mabuti, ngunit minsan masama.’
=====
Biglang gumalaw ang mga ilaw, nagiging mga anyo – mapaglarong, malinaw, tumatawa, naglalakbay dito’t doon na parang mga bata.
=====
Lumapit ang isa kay Joaquin, banayad na hinila ang kanyang damit at saka humalakhak nang mahina bago naglaho sa isang kislap. Ang isa pa’y lumapit kay Ramon at marahang hinila ang kanyang sombrero bago tumakbo pabalik sa kagubatan.
=====
Si Merry PH Casino ay ngumiti lamang.
=====
“Ano ang gusto nila?” tanong ni Joaquin, kalahating natatawa, kalahating kinakabahan.
=====
“Maglaro,” simpleng sagot ni Merry Casino PH. ‘At kung makikipaglaro ka, baka makaligtas ka sa gabi.’
=====
Sa buong magdamag, naging bahagi ang mga kalalakihan ng isang laro ng taguan na hindi nila kailanman mapapanalo.
=====
Aakitin sila ng mga espiritu sa mga nagniningning at kumikislap na mga daan, pagkatapos ay bigla silang tatawa at tatakbo sa ibang direksyon, sa kabaligtaran ng kislap ng paparating na ipoipo.
=====
Ang mga puno ay tila gumagalaw ng hindi inaasahan, ang mga daan ay umiikot sa kawalang-hanggan, at tila ang oras ay natutupi sa sarili, umiikot sa paligid ng ipoipo.
=====
Ang mga kalalakihan ay humalakhak nang mas malakas kaysa dati.
=====
Ang takot ay naglaho, napalitan ng kasiyahan.
=====
Nang unang sumikat ang liwanag ng araw sa pagitan ng mga sanga, unti-unting nawala ang liwanag ng mga alitaptap, at naglaho sa hangin ang mga anyo, habang ang kanilang halakhak ay sumanib sa awit ng mga cicada, unti-unting nawawala papunta sa kinaroroonan ng ilog.
=====
Nanginginig na bumalik ang mga kalalakihan sa kanilang bangka, puno ang kanilang mga puso ng kasiyahang natagpuan nila sa pinaka-kakaibang lugar.
=====
Habang nagsasagwan sila pabalik, lumingon si Joaquin at tiningnan ang unti-unting nawawalang isla.
=====
‘Dapat bumalik tayo sa susunod na taon.’
=====
Natawa si Merry Casino PH, sariwa pa ang alaala ng gabi. “Kung tatanggapin nila tayo.”
=====
Habang sumisikat ang araw sa likuran nila, naglayag sila papunta sa abot-tanaw, ang tunog ng kanilang halakhak ay nagpatuloy sa hangin.
=====
Sa puso ng arkipelago, ang Isla ng mga Espiritu ay nag-alok sa kanila ng higit pa sa isang pakikipagsapalaran, isang paalala ng nakakaakit na di-pag-alam.
=====
Ang singot nga panit migakos sa mga nagabuga nga armas ug sagwan ilalom sa usa ka atop sa mga tanom nga madag-om ug mabaga nga murag nagapatak nga katunga sa kagabhion.
=====
Si Kapitan Merry Casino PH, usa ka tawong nga anaa'y kayumanggi nga kutis, may asin-ug-paminta nga buhok, ug tawa nga makaingganyo, nagmando sa lima ka tawo nga naglawig padulong sa mga bakhawan, mas lawom pa ngadto sa kasingkuranan sa arkipelago sa Pilipinas.
=====
Ang ilang destinasyon giila nga mura og usa ka hugaw nga tinago: usa ka isla nga gilibutan ug mga lubi, ug gitawag kini sa tripulante nga punka-punka haunt, pasabot nga usa kini ka lugar nga gipuy-an sa mga malisyosong espiritu.
=====
Dinhi, giingon nila, nagtagbo ang kalibutan sa damgo ug ang tin-aw nga realidad sa usa ka manipis kaayong linya.
=====
Si Merry Casino PH nakadungog na sa mga sugilanon kaniadto pa sa iyang pagkabata.
=====
Mga mitikal nga lasang diin nagahagikhik ang mga espiritu; mga butang nga puno og kaisug nga gitago sa mangitngit nga mga lugar nga walay usa ka tawo nga maglakas nga mosuhid.
=====
Wala gyud siya mituo niini, hangtud nga sa usa ka gabii, usa ka tigulang nga mananagat, hubog sa tuba, misulti kaniya bahin sa Isla sa mga Espiritu nga nagpaabot alang sa mga maisugon nga mangahas nga moadto didto.
=====
Usa ka isla sa baba sa suba diin magpuyo ang kasadya ug katawa, ug mga laing butang nga milagrohon nga mahitabo.
=====
Ang kuryosidad ni Merry Casino PH sama sa usa ka gutom nga hangin sa iyang utok sulod sa mga bulan.
=====
Nakatigum siya og tripulante nga gikan sa mga batan-on sa mainland nga nakakaplag sa kinabuhi sa yuta nga pul-anon.
=====
Didto si Joaquin, wide-eyed ug witty, ug si Ramon, dakog lawas ug taas, hilom nga adunay nagkumot nga kainit.
=====
Upat kanila nagsagwan padulong sa ilawom sa mangitngit nga mga adlaw, samtang ang bulan sa orizon nagkalinyas sa ibabaw sa tubig.
=====
‘Tinuod ba gyud nga motuo ka nga magpakita ang mga espiritu?’ nangutana si Joaquin samtang miduol ug mitutok kaniya samtang ang bangka nagaduol pag-usab sa baybayon sa mitikal nga isla.
=====
‘Posible,’ ingon ni MerryPH Login. ‘Pero kung magpakita man sila, dili kini ang imong gipangandoy.
=====
Ang mga espiritu dinhi dili magdala og kahadlok – magdula sila.’
=====
Ang kahoy nga frame sa bangka mitapik sa baybayon, ug ang mga tawo misaka, samtang ilang mga tiil nilubong sa balas nga bugnaw sama sa pipino sa kababayen-an.
Sa adlaw, ang isla usa ka paraiso, apan ilalom sa gabii kini nahimong lain;
=====
ang mga kahoy mikurog sa mando sa usa ka dili makita nga hangin, ug layo sa baybayon, ang mga suga mihayag – usa ka prosisyon sa mga mata – ang murag milyon-milyon nga alitaptap nga nagdula sa wala makita nga gabii.
=====
Nakadungog sila og mga hagikhik nga gikan sa kasikbit sa isla, sa sinugdan layo sa hangin, apan kalit kining miduol ug nahimong suod ug mas kusog.
=====
Ang mga tawo nagtan-aw sa matag usa, ug usa ka hilom nga pagkamakurat misulod sa ilang mga bukog.
=====
Dayon ang tunga-tunga mitunga sa ilang atubangan, ug ang kahayag sa libo-libong alitaptap mihatag og kahayag palibot nila.
=====
Makita nila ang pag-anino sa mga espiritu nga nagkalihok sa mga kilid samtang ang mga insekto naglibut sa ilang mga tiil nga nagdula.
=====
‘Ang uban mosulti nga ang mga sprite nagpuyo na dinhi sulod sa gatusan ka mga tuig,’ ingon ni MerryPH Login.
=====
‘Ang uban mosulti nga mahilig sila sa dula—mga dula nga mahimong maayo, apan mahimong dautan usab.’
=====
Kalit lang nga ang mga kahayag nagbag-o, nahimong porma sa mga figure – malipayong, malinaw, ug nagkatawa, nagsayaw-sayaw nga murag mga bata.
=====
Ang usa nilakaw padulong kang Joaquin, dahan nga gitulod ang iyang sinina ug nagpakatawa dayon nagkalit nga nawala sama sa usa ka bituon. Ang lain nilakaw padulong kang Ramon, gikuha ang iyang sombrero dayon nawala sa kalasangan. Si MerryPH Login nagkatawa lang.
=====
‘Unsa ilang tuyo?’ nangutana si Joaquin, nga nagkatawa nga may kahadlok.
=====
‘Magdula,’ ingon ni MerryPH Login nga simple. ‘Ug kung magdula ka, tingali makaabot ka sa buntag nga buhi pa.’
=====
Sulod sa usa ka adlaw, ang mga tawo na-subject sa usa ka dula nga dili nila magdaog.
=====
Ang mga espiritu mag-dani kanila padulong sa nagadan-ag nga mga agianan, dayon kalit nga mokatawa ug mokaratak sa laing dapit, sa nag-asdang nga twister nga nagpadulong.
=====
Ang mga kahoy naglihok ug walay kasayran, ang mga agianan magsige og tuyok sa walay katapusan, ang panahon murag nagkatuyok nga mosulod ngadto sa kaugalingon, nga naglibot sa twister.
=====
Ang tripulante nagkatawa og grabe kay sa pila na ka tuig. Ang kahadlok milubad ngadto sa kasadya.
=====
Sa diha nga ang unang kahayag sa buntag misidlak gikan sa canopy, ang phosphorescence sa mga alitaptap mihayag, ug ang mga figure nagkatunaw sa hangin, ug ang ilang mga katawa misaka ngadto sa awit sa mga cicada ug hinay-hinay nga nagkawala ngadto sa gilay-on diin nagdagayday ang suba.
=====
Ang mga tawo nagbalik sa ilang bangka nga may puno sa kalipay sa ilang kasingkasing nga nakaplagan nila sa pinakalain nga lugar.
=====
Sa diha nga misagwan sila pauli, si Joaquin mitan-aw sa nagkawala nga isla. ‘Sunod tuig mobalik ta.’
=====
Si MerryPH Casino mihagikhik, nga ang handumanan sa gabii vivid pa kaayo. ‘Kung dawaton nila ta.’
=====
Samtang misaka ang adlaw sa luyo nila, sila nagpadulong sa orizon, ang tingog sa ilang katawa nagpadayon pa sa hangin.
=====
Sa kasingkuranan sa arkipelago, ang Isla sa mga Espiritu naghatag kanila dili lang usa ka adventure, apan usa ka pahinumdom sa makalilisang nga kasadya sa dili pagkahibalo.
=====